Η αντιστροφή της μεσοπρόθεσμης τάσης της αγοράς και οι προσδοκίες από τη δεκαετία του 2020 - Η "μεγάλη εικόνα"

Η συνεδρίαση της 16ης Νοεμβρίου, υπήρξε μία από τις πλέον ξεκάθαρες περιπτώσεις ενός σημείου “αναστροφής” (pivotal point) της πορείας της χρηματιστηριακής αγοράς, δηλαδή, ενός σημείου όπου η αγορά αλλάζει πλήρως κατεύθυνση.

Την ημέρα εκείνη, μία εβδομάδα μετά από την ανακοίνωση της κατασκευτής εμβολίου από την Pfizer, ανακοινώθηκε η επιτυχής δοκιμασία ενός δεύτερου εμβολίου, από την αμερικανική Moderna. Ως αποτέλεσμα, ο Γενικός Δείκτης ανέβηκε κατά 5,44%. Η κίνηση αυτή, υπήρξε η επιβεβαίωση της εντυπωσιακής ανόδου, κατά 11,46%, μιας εβδομάδας νωρίτερα, στις 9 Νοεμβρίου (η 4η μεγαλύτερη άνοδος στην ιστορία του Γενικού Δείκτη - εδώ). Ακόμη και γι’ αυτούς που είχαν διστάσει να “ανακηρύξουν” την 9/11/2020 ως ημέρας αναστροφής της μεσομακροπρόθεσμης τάσης της αγοράς, η 16η Νοεμβρίου, δεν άφηνε πλέον καμία αμφιβολία (εδώ και εδώ).

Παρακολουθώντας, ενεργά, την ελληνική χρηματιστηριακή αγορά επί περισσότερα από 30 χρόνια, μπορώ να βρω μόλις δύο ακόμη σημεία μιας τόσο ξεκάθαρης “αναστροφής” της μεσομακροπρόθεσμης τάσης της αγοράς.

Η πρώτη ήταν η συνεδρίαση της 9ης Απριλίου του 1990. Ήταν η πρώτη συνεδρίαση μετά από την εκλογική νίκη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, με την οποία κατόρθωσε να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, μετά από δύο αποτυχημένες προσπάθειες (στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 1989). Εκείνη τη μέρα, η αγορά ανέβηκε κατά 14,74% και ο Γενικός Δείκτης βρέθηκε από τις 671,99, στις 771,04 μονάδες. Η συνέχεια είναι γνωστή αφού, σε χρηματιστηριακό επίπεδο, τα όσα ακολούθησαν, άλλαξαν πλήρως την πορεία της ελληνικής οικονομίας και του Χρηματιστηρίου.

Η δεύτερη ήταν η συνεδρίαση της Δευτέρας 16 Μαρτίου 1998. Την αμέσως προηγούμενη μέρα, είχε επιβεβαιωθεί η είσοδος της Ελλάδας στην ΟΝΕ και στο κοινό νόμισμα που θα δημιουργούνταν. Εκείνη τη μέρα, ο Γενικός Δείκτης ανέβηκε από τις 1.537,37 μονάδες, στις 1.649,69, δηλαδή, σημείωσε άνοδο κατά 7,31%. Και βέβαια, στις μέρες που ακολούθησαν τις ιστορικές αυτές συνεδριάσεις, ο Γενικός Δείκτης ανέβηκε ακόμη περισσότερο, ενώ αργότερα διαπιστώθηκε ότι, όντως, οι συνεδριάσεις αυτές απετέλεσαν στην εκκίνηση νέων δυναμικών φάσεων για την οικονομία και τη χρηματιστηριακή αγορά.

Προσωπικά, δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ζούμε κάτι αντίστοιχο και αυτή την περίοδο. Ζούμε -ειδικά σήμερα που ξεκίνησαν οι πρώτοι εμβολιασμοί στη Μ. Βρετανία- μία μεγάλη νίκη της επιστήμης και της ανθρωπότητας, που θα κλείσει αυτή την οδυνηρή παρένθεση του φονικού ιού, που ανέτρεψε τις οικονομίες, τις αγορές και τις ζωές μας.

Προσπαθώντας να δούμε το “αύριο” θα πρέπει να βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα. Στο τεύχος 219 του ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ, προσπαθούσαμε να “δούμε” πώς θα είναι ο κόσμος στη δεκαετία του 2020. Και είχαμε χρησιμοποιήσει μία εμπειρία από την ιστορία -και μάλιστα από την ιστορία των πανδημιών.

Η ιστορία λοιπόν μας λέει ότι, το 1918, ακριβώς στην περίοδο που έληγε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η υφήλιος “κτυπήθηκε” από την πανδημία της ισπανικής γρίπης. Οι απώλειες ήταν κολοσιαίες, μεγαλύτερες ακόμη και από αυτές του πολέμου. Όμως, λίγα χρόνια αργότερα, η διεθνής οικονομία εισήλθε σε μία περίοδο εκπληκτικής οικονομικής ανάπτυξης, που προκλήθηκε από την πρόοδο της τεχνολογίας, και το ξεκίνημα της 2ης βιομηχανικής επανάστασης. Η δεκαετία του 1920, άσχετα του τρόπου που τελείωσε, ήταν μία από τις καλύτερες στην ιστορία των χρηματιστηριακών αγορών.

Σήμερα, η πανδημία του κορωνοϊού, προκαλεί εξαιρετικές δυσχέρειες στην παγκόσμια οικονομία, αλλά πολύ λιγότερα θύματα -και αυτό μάλλον δε θα μεταβληθεί. Η αιτία της μεγάλης οικονομικής άνθησης στη δεκαετία του 1920, ήταν η τεράστια αύξηση της παραγωγικότητας που είχαν προκαλέσει οι εφευρέσεις και οι αλλαγές στη διαχείριση της παραγωγής. Σήμερα, βρισκόμαστε στο κατώφλι της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, όπως αυτή ορίζεται από τη μετεξέλιξη της τεχνολογίας και της δημιουργίας της “οικονομίας του ίντερνετ” και των εφαρμογών και υπηρεσιών που συνδέονται μ’ αυτό. Είναι, εκτιμούμε, κατανοητό απ’ όλους ο βαθμός της αύξησης της παραγωγικότητας που προκαλείται από αυτή τη νέα τεχνολογική -και συνάμα, οικονομική- επανάσταση. Και αντιλαμβανόμαστε τον τρόπο και το ρυθμό που μεταβάλλεται ο κόσμος γύρω μας και -κυρίως- ο τομέας παραγωγής και διανομής προϊόντων και υπηρεσιών. Μία μεταβολή που ωθήθηκε σημαντικά από την ίδια την επίδραση της πανδημίας, κάτι που ενδεχομένως εξηγεί και την εντυπωσιακή υπερτίμηση των μετοχών των σύγχρονων (ιντερνετικών) εταιριών, σε όλο το κόσμο.

Η πρόοδος δεν περιορίζεται μόνο στον τομέα της ιντερνετικής τεχνολογίας. Ο τομέας της βιολογίας και της ιατρικής θα βγουν κερδισμένοι από την παρούσα κρίση, αφού σήμερα δαπανώνται τεράστια ποσά σε εκατοντάδες μεγάλα ερευνητικά κέντρα για την κατασκευή του εμβολίου κατά του κορωνοϊού. Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι τα αποτελέσματα δε θα περιοριστούν μόνο στην κατασκευή ενός εμβολίου για έναν ιό, αλλά ότι οι εξελίξεις αυτές έχουν πυροδοτήσει νέες ανακαλύψεις που θα εμφανιστούν στο επόμενο διάστημα και νέες ιατρικές βελτιώσεις.

Θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε πολλά παραδείγματα και περιπτώσεις που, με αφορμή την πανδημία, προκαλούν κατακλυσμιαίες μεταβολές στην οικονομία και στον κόσμο. Μπορούμε να αντιληφθούμε τις εξελίξεις και να να πειστούμε πως, ό,τι και συμβεί με την πανδημία και τη διεθνή οικονομία, ο κόσμος όχι μόνο δε θα καταστραφεί, αλλά, στην τρέχουσα δεκαετία, θα γνωρίσει μία εκπληκτική ανάπτυξη. Το ίδιο και τα χρηματιστήρια. Και αυτό είναι που προεξοφλούν, μήνες τώρα, οι διεθνείς αγορές και, κατά τις τελευταίες μέρες και η ελληνική.

Γιάννης Σιάτρας